Centsprenten – stripverhalen voor het volk

sterke-verhalen-2014-1

Centsprenten, goedkoop gedrukte vellen met plaatjes en praatjes, zijn een belangrijk medium in de 18e en 19e eeuw. Ze maakten verhalen, die we ook nu nog steeds kennen, populair en gaven ze door aan nieuwe generaties. 

Roodkapje, Gulliver’s reizen en Tijl Uilenspiegel zijn enkele voorbeelden van de verhalen waarvan in het boek “Sterke verhalen, vijf eeuwen vertelcultuur” de oorsprong en ontwikkeling wordt gevolgd. Aan de hand van van de afbeeldingen en teksten op oude volksprenten wordt gevolgd hoe de verhalen, soms al ontstaan in de middeleeuwen, zich ontwikkelen en worden aangepast aan de tijd waarin de prenten verschijnen.

In de 17e en 18e eeuw werden centsprenten veel bekeken en gelezen door volwassenen, maar in de 19e eeuw werden steeds meer prenten gemaakt voor kinderen, waarbij de inhoud van het verhaal werd ontdaan van al te frivole of gewelddadige inhoud.

jan-wasser-detaildetail Jan de Wasser en zijn wijf – bron

Niet alleen sprookjes en avonturenverhalen waren populair, maar ook het huwelijksleven was een geliefd onderwerp. Het populairste verhaal was dat van Jan de Wasser, waarvan meer dan veertig versies bekend zijn, waarin de rolverdeling binnen het huwelijk wordt uitgebeeld. Bij deze ‘strijd om de broek’ delft Jan meestal het onderspit en voert hij tal van vrouwentaken uit.

Het rijk geïllustreerde boek geeft een boeiende inkijk in de wereld van de centsprenten.Van de miljoenen exemplaren die er zijn gedrukt zijn er maar een beperkt aantal overgebleven die nu worden gekoesterd in de collecties van universiteiten, bibliotheken en een aantal verzamelaars.

salman-verhalen-2014• Jeroen Salman
Sterke Verhalen ; Vijf eeuwen vertelcultuur
Uitgeverij Vantilt, juni 2014
paperback met flappen, 160 pagina’s
ISBN 9789460041686, verkoopprijs € 19,95
[bestel]

Tentoonstelling
Jeroen Salman, schrijver van het boek ‘Sterke verhalen’ is onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en is als gastconservator betrokken bij de gelijknamige tentoonstelling die van 24 juni t/m 5 oktober 2014 gehouden wordt bij Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. De tentoonstelling brengt in beeld hoe verhaalmotieven met bijvoorbeeld Faust of Assepoester door de eeuwen heen voortleefden in almanakken en prenten voor de gewone man.

centsprent1.jpg
Op de tentooonstelling zijn onder meer prenten te zien van verzamelaar Nico Boerma, die onlangs zijn collectie kinderprenten aan de Universiteit van Amsterdam schonk (zie eerder bericht). De waardevolle collectie, met tal van uiterst zeldzame prenten, vormt een belangrijke aanvulling op de verzameling populair drukwerk die al bij de UvA aanwezig was.

 



Leave a Response