The beauty of typographic characters…
Wetenschappelijke uitgeverij Brill in Leiden – die dit jaar haar 325-jarig jubileum viert – heeft een enorme ervaring met het gebruik van alfabetten in verschillende talen. Al in de 18e eeuw werden voor de universiteit boeken gedrukt in talen uit het Midden-Oosten, zoals Arabisch en Ethiopisch. Later werden ook uitgaven gemaakt in Aziatische talen, zoals het Sanskriet, Maleis en Chinees.
In het Jaarverslag 2005 is een interessant artikel opgenomen over de geschiedenis van de niet-westerse typografie in Europa en Leiden tot 1800: ‘Van vele letters thuis’ door P.G. Hoftijzer.
Met de komst van de computer lijkt het zetwerk in al de verschillende talen gemakkelijker te worden. Elke letter wordt als een bepaald getal verwerkt. Maar verschillende fabrikanten en softwareontwikkelaars gebruikten ieder hun eigen standaard, waardoor bijvoorbeeld een Griekse letter ‘a’ het zelfde nummer had als een Cyrillische ‘a’.
Inmiddels heeft men een nieuwe standaard ingevoerd – de Unicode – waarbij vele tienduizenden posities bechikbaar zijn voor alle karakters en tekens in verschillende talen. (Meer hierover bij Wikipedia Engels en Nederlands.)
Op de website van uitgeverij Brill is een artikel beschikbaar waarin men een beeld krijgt van de grote variëteit aan karakters en tekens in verschillende talen. Op de omslagen van de jaarverslagen 2004, 2005 en 2006 heeft men een matrix met 35 tekens. Respectievelijk letters, cijfers en leestekens.
In het artikel – ‘A History of Scripts’ door Pim Rietbroek – worden al deze tekens benoemd en voorzien van een beknopte toelichting.
Als voorbeeld een vijftal cijfers (Engelse tekst uit artikel).
1. In the German manuscript from 1459 mentioned above, the figure 5 is represented by two shapes, of which the one depicted fell into disuse.
2. The Farsi (and Urdu) shape of the Arabic figure 5.
3. Acrophonic Greek figure 6: pi (?????, pente) = 5, plus 1. For a wholly different way of writing, compare the ‘alphabetic version’.
4. From Bodoni (a typeface dating from about 1800), the figure 5.
5. The number 40 in Sumero-Akkadian cuneiform (compare Babylonian 1 and Babylonian 10). Numbers from 1 to 59 were composed of combinations of wedge-shaped strokes and/or wedges; the number 60 was written with a single stroke again – see the note to Babylonian 1.
- Lees en kijk verder bij ‘A History of Scripts’.
- Zie ook het eerdere bericht over het 325-jarig jubileum van uitgeverij Brill.
