Boek: ‘Omslag in Beeld’ – over boekbanden uit de periode 1890-1940′

cover_aardse2.jpg

Boekbanden uit de periode 1890-1940
Het boek ‘Omslag in Beeld’ is gewijd aan de collectie van Rob Aardse (1938) die ruim twintig jaar boeken en ander drukwerk uit deze periode heeft verzameld. Een periode waarin architectuur en toegepaste kunst beïnvloed werd door door een nieuwe kunststroming die bekend werd als Jugendstil, Art Nouveau en in Nederland als De Nieuwe Stijl.

In Nederland schakelden een toenemend aantal uitgevers kunstenaars in om ontwerpen te maken voor boekbanden en schutbladen. Daaronder waren bekende namen als Jan Toorop, Richard Roland Holst en H.P. Berlage.

De verzameling van Rob Aardse omvatte uiteindelijk meer dan tienduizend objecten, waarvan het Nederlandse deel, vierduizend boeken, bladmuziek en andere drukwerken, in 2007 werd aangekocht door het Drents Museum in Assen. Het museum heeft hiermee een van de meest complete collecties op dit gebied.

Het boek
Het boek bevat een inleiding van Jan Jaap Heij, conservator van het Drents Museum, over vooral ‘het boek als kunstwerk’ en over de waarde van de door Rob Aardse opgebouwde collectie.

Vervolgens een hoofdstuk ‘Linnen banden 1890-1940’, geschreven door Jan Storm van Leeuwen, kunsthistoricus en oud-bibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek. Hij gaat daarbij in op de technische ontwikkelingen in de negentiende eeuw die meer mogelijkheden gingen bieden voor fraaiere uitgeversbanden en mechanisering van het inbinden. Ook komt het gebruik van de persstempels aan bod, waarmee de ontwerpen van de kunstenaars op de boekbanden werden overgebracht. Daarna worden tal van voorbeelden besproken van de verschillende stijlen en ontwerpen.

Het derde hoofdstuk, geschreven door Rob Meijer, grafiekverzamelaar, is getiteld ‘Bladmuziek, tijdschriftomslagen en overig drukwerk’. Een interessant hoofdstuk, omdat aan deze vormen van drukwerk vaak minder aandacht wordt geschonken. De vele voorbeelden en de toelichting daarop laten zien dat dit zeker niet terecht is.

Illustraties
De aantrekkelijkheid van het boek komt vooral door de grote hoeveelheid prachtige illustraties. Naast de vele afbeeldingen in de beschrijvende hoofdstukken, bestaat het laatste en grootste gedeelte van het boek – 110 van de 192 pagina’s – onder de titel ‘Keuze uit de collectie Rob Aardse’, geheel uit illustraties.

Veel pagina-grote afbeeldingen van voorkanten, afgewisseld met platen van volledige omslagen als voor- en achterkant als één ontwerp getoond worden. Ook worden een aantal schutbladen getoond.

De afbeeldingen in dit deel zijn alleen voorzien van relevante gegevens als schrijver, titel, uitgever, jaar en bandontwerper. Eventuele toelichting is te vinden in de beschrijvende hoofdstukken. Een keuze die wel veel heen en weer geblader vergt.

Wat opvalt is dat er enkele gereproduceerde omslagen wel erg licht zijn uitgevallen, maar het geheel is verder van een schitterende kwaliteit.

Registers
Het boek wordt afgesloten met een enkele registers. Een lijst van ontwerpers en illustratoren en een lijst van uitgeverijen. Hierbij is de gehele collectie Aardse het uitgangspunt en niet alleen de in het boek voorkomende namen. Tenslotte is nog een overzicht opgenomen van tentoonstellingen en publikaties waarin voorwerpen uit de collectie Aardse zijn besproken en/of afgebeeld.

Een boeiende, mooi verzorgde uitgave!

schutbladomslaginbeeld.jpg
De fraaie schutbladen van het boek Omslag in Beeld.

Omslag in Beeld – boeken, bladmuziek, brochures – toegepaste grafische kunst 1890-1940
Eindredactie Jan Jaap Heij
Vormgeving Eugenie van Dam van Isselt
Uitgeverij Bekking & Blitz, 2008
ISBN 978-90-6109-609-2
Prijs €24,90

Het boek is te koop in de museumwinkel van het Drents Museum, maar ook bij uw lokale boekhandel of koop bijvoorbeeld Omslag in beeld bij Bruna.nl.

Tentoonstelling
In een eerder bericht schreef ik over de tentoonstelling in het Drents Museum in Assen: ‘Passie voor boeken – De mooiste art nouveau en art deco boekbanden van Rob Aardse’. Deze tentoonstelling zou te zien zijn tot 2 december 2008, maar is verlengd tot 11 januari 2009.
U heeft dus nog de kans om deze tentoonstelling te bezoeken!

Meer over boeken uit deze periode op internet:

  • Website prachtbanden.nl.


Leave a Response