140 jaar Bruna 1868-2008
Een zwarte cassette met daarin drie gebonden boeken op pocketformaat. Vrolijk gekleurde hardcovers, voorzien van grote letters: BRU, RUN en UNA, (ontwerp van Mulder van Meurs, Amsterdam).
Het is een uitgave gemaakt ter gelegenheid van het 140 jarig bestaan van Bruna, het boekenbedrijf met de grootste naamsbekendheid in Nederland, 97%.
- UNA
Peter Gelauff – 140 jaar lezen met Bruna
Gelauff schetst de geschiedenis van Bruna, vanaf het moment dat de 24-jarige Albert Willem Bruna in 1868 in Haarlem zijn eerste boekhandel annex uitgeverij begint. Nadat Bruna ook nog enkele jaren in Leiden en Amsterdam had gezeten kwam hij in 1890 in Utrecht terecht waar het bedrijf tot op heden zou blijven.
In 1891 wist hij de ‘spoorwegboekhandel’ over te nemen, die een mej. Wenting vier jaar eerder was begonnen en op dat moment al 17 vestigingen had. Hiermee was de basis gelegd voor de steeds verder groeiende verkoopaktiviteiten.
In 1909 wordt de zaak gesplitst in uitgeverij A.W. Bruna & Zoon en de Spoorwegboekhandel, onder leiding van respectievelijk de oudste en jongste zoon van oprichter A.W. Bruna.
Honderd jaar later behoren zowel de uitgeverij als de winkelketen tot de top van het Nederlandse boekenbedrijf.
De ontwikkeling ging met ups en downs. Na de oorlog een voortdurende groei, maar rond 1970 begon het wat tegen te zitten. Ook deze wat moeilijkere periode krijgt bij Gelauff ruimschoots aandacht. In 1981 ging het dermate slecht dat zelfs tot verkoop moest worden overgegaan. Eerst werden de Zwarte Beertjes verkocht aan de Friese Pers en het het jaar daarop werd de hele uitgeverij door de Friese Pers overgenomen. Het werd geen succes en pas nadat de uitgeverij in 1985 onderdak vond bij de Malherbegroep – en daarmee later onder PCM – slaagde de direktie erin om er weer een bloeiende onderneming van te maken.
Ook de boekhandelspoot kon niet zelfstandig overleven. Zij kwamen onder beheer van Elsevier en Buhrmann-Tetterode en later het KBB-concern. Pas in 1996 toen Bruna BV werd overgenomen door Postkantoren NV kwam er weer ruimte voor eigen beleid. Nu is het een bloeiende organisatie met bijna 400 winkels.
Het boek 140 jaar lezen met Bruna wordt geïllustreerd met voor elk jaar een afbeelding met toelichting van een treffende gebeurtenis uit dat jaar.
- RUN
C.J. Aarts – Kijkjes achter de schermen
Dit deel is geheel gewijd aan de uitgeefaktiviteiten van Bruna. 260 Pagina’s met op de linkerpagina een cover en rechts de beschrijving van een boek. Uit elk jaar wordt een uitgave gekozen, waarbij Aarts tal van interessante details weet te presenteren over auteurs en series die in de loop der jaren zijn verschenen.
In 1893 verschenen de eerste deeltjes van de reeks Voor den Coupé. Dunne boekjes voor 10 cent per stuk, die de treinreizigers een aangename reis konden bezorden. Deze serie liep tot 1918. Vele andere series zouden volgen.
In 1899 kwamen de eerste detectives op de markt in de reeks De Amerikaansche Detective Romans. Het eerste deeltje was van de beroemde Frank Pinkerton.
Tal van bekende namen komen in het detective-genre aan bod, Edgar Wallace, P.G. Wodehouse, Georges Simenon, F. de Sinclair, Havank (Hans van der Kallen), Leslie Charteris met de Saint, Francis Durbridge.
In 1955 komen de eerste Zwarte Beertjes op de markt. Een reeks die nu, na meer dan vijftig jaar, bijna drieëneenhalfduizend titels telt.
Naast de ontspanningslektuur was er ook altijd ruimte voor het serieuzere werk en later zaten ook regelmatig Nobelprijswinnaars in het fonds zoals Pearl S. Buck, Boris Pasternak en Sartre.
Het is een ware schatkamer aan informatie die Aarts in dit boek bijeen heeft gebracht en die steeds weer nieuwe herkenning oplevert aan boeken en boekjes die we ooit gelezen hebben.
- BRU
Het derde deeltje is heel wat minder informatief. Op 216 pagina’s worden verkoopteams voorgesteld van Brunavestigingen in verschillende plaatsen. Op elke pagina een groepsfoto van het personeel en daaronder de namen. Het boekje heeft geen titel en elke verdere toelichting ontbreekt. En als u het enthousiaste Bruna-team uit uw eigen woonplaats wilt zien (zo zijn we natuurlijk ook wel weer), dan moet u alles doorbladeren, want er is geen index en de plaatsen staan niet alfabetisch.
Leuk voor bv Rolf, Freek, Linda, Hans, Marianne en Pauline uit de Brunawinkel in Goes dat zij hun collega’s uit Zandvoort, Oldenzaal en Kaatsheuvel kunnen zien, maar dit lijkt toch meer geschikt als kadootje voor het eigen personeel, dan als onderdeel van een toch stevig geprijsde jubileumuitgave.
Jammer van het derde deel maar de twee andere boekjes uit deze cassette leveren veel interessante en rijk geïllustreerde informatie op. De viering van het 140-jarig bestaan was al in februari 2008, maar deze uitgave verscheen in december 2009.
Bruna 1868-2008 – Uitgave t.g.v. het 140-jarig bestaan van A.W. Bruna
Uitgeverij A.W. Bruna, Utrecht, 2009
Bevat 3 boekjes in cassette 19 x 12 x 6,5 cm
– Peter Gelauff, 140 jaar lezen met Bruna / 294 pag.
– C.J. Aarts, Kijkjes achter de schermen / 261 pag.
– 1868-2008 (foto’s boekhandels) / 216 pag.
ISBN 978-90-229-9568-6 / prijs € 49,50
