Even een printje maken… in de 17e eeuw
Even een printje maken vergde nogal wat tijd en moeite op zo’n oude houten drukpers. Het zetsel ligt al gereed en dan zien we het volgende gebeuren:
het aanbrengen van de inkt op de tafel, het inkten van de inktballen, het tamponeren van het zetwerk, het inleggen van het papier op het tympaan, het sluiten van het frisket, het indraaien van de wagen, het drukken van de boom, het uitdraaien van de wagen, het openen van het frisket en het bekijken van het drukwerk.
Op de volgende video’s is te zien hoe het zetsel wordt samengesteld en op de drukpers wordt vastgezet:
het zetten van de tekst in de zethaak en plaatsen op de galei
het opbinden van het zetwerk
het invormen van het zetwerk op de steen van de drukpers
Een fascinerende bezigheid.
Gefilmd in het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, Antwerpen
–
De tekst die bij deze demonstratie wordt afgedrukt is een gedicht van Christoffel Plantijn (1520 – 1589):
Le Bonheur de ce Monde
Avoir une maison commode, propre et belle,
Un jardin tapissé d’espaliers odorans,
Des fruits, d’excellent vin, peu de train, peu d’enfans,
Posséder seul sans bruit une femme fidèle ;N’avoir dettes, amour, ni procès, ni querelle,
Ni de partage à faire avecque ses parens,
Se contenter de peu, n’espérer rien des grands,
Régler tous ses desseins sur un juste modèle ;Vivre avecque franchise et sans ambition,
S’adonner sans scrupules à la dévotion,
Domter ses passions, les rendre obéissantes,Conserver l’esprit libre et le jugement fort,
Dire son chapelet en cultivant ses entes,
C’est attendre chez soi bien doucement la mort.Het werelds geluk
Een schoon en fleurig huis, een tuin met ranken langs de muren,
een beker flonkerende wijn en vruchten in de schaal,
geen al te talrijk kroost, geen last en geen schandaal,
een trouwe vrouw die helpt het huisgezin besturen.Noch schulden noch gedingen noch geschillen met je buren,
om have en om erf geen zorg en geen kabaal,
en zonder hoge voorspraak, zonder nijd om de rivaal,
je zedelijke kracht uit een bezonken inzicht puren.Geen waarheid schuwen, voor geen zwarigheden zwichten,
je zonder schroom, in godsvrucht, onderwerpen aan je plichten,
je driften meester blijven en ze richten naar je wil.Je vrijheid bewaren, in geweten en gedachten,
je ziel tot God verheffen in gebed en vreedzaam, stil,
in eigen huiselijke kring de dood afwachten.(vert. Ward Ruyslinck)
Dit gedicht zag ik eens staan op een muur in Leiden. Zie ‘De muurgedichten van Leiden’.
Mooie filmpjes gevonden over hoe het allemaal begonnen is. Printen vandaag de dag is vergeleken met het drukken van vroeger wel heel gemakkelijk geworden. Dat vergeet je gauw. Dat is prachtig en waardeer ik zeer. Nadeel van de huidige tijd is wel dat je verzuipt in de informatie. Informatie die heel vaak flauwekul blijkt te zijn. Er zou in ieder geval heel wat langer nagedacht worden om iets te produceren als alle teksten nog op deze manier geproduceerd moesten worden. Het is dan natuurlijk wel weer de vraag of ik op deze blog gereageerd zou hebben. Ben je toch gauw een uurtje verder, terwijl het nu nog geen vijf minuten kost. Dus toch blij met de technologische voortuitgang.
Bedankt voor je reactie, Bas.
“Printen vandaag de dag is vergeleken met het drukken van vroeger wel heel gemakkelijk geworden.”
Ik ben wel heel benieuwd hoe er over pakweg 100 jaar tegen onze huidige ‘moderne’ technieken aangekeken wordt.