(T) Bijzondere boekenvondst bij De Slegte

De Slegte verwerft uniek en onbekend boekwerk van de 17de eeuwse alchemist Johan Frederik Helvetius.

helvetius1.jpgGerard Kok, bedrijfsleider en hoofdantiquaar van de Amsterdamse vestiging van De Slegte, ontdekte onlangs een uniek en onbekend werk van de beroemde 17e Eeuwse alchemist Johan Frederik. Helvetius.

Het in het Nederlands geschreven en 280 bladzijden tellende tractaat verscheen  in 1693 bij Hermanus Groenhout te’s-Gravenhage onder de titel: Urims en Thumims Edel-Gesteentens, Vyer- en Licht-Gesichte, of Ooge-Bril, van sijn doorschijnent Cristalijne Gout ; Waar-in Apocalypsis Hyeroglyphicè-Gesichten, in, uit, door, en met Apocalypsis word ge-expliceert en ge-appliceert.

Het boek was tot op heden totaal onbekend, en al vermeldt de titelpagina dat het hier zou gaan om een tweede druk, er bevindt zich voor zover kon worden nagegaan geen enkel exemplaar, noch van deze tweede, nog van een mogelijke eerste druk, in een Nederlandse of buitenlandse bibliotheek. Zelfs de J.R. Ritman Library – Bibliotheca Philosophica Hermetica, toch de ultieme bibliotheek op dit gebied, kent geen exemplaar. We mogen hier dan ook spreken van een uitzonderlijke vondst.

De auteur
Johan Frederik Helvetius, geboren in 1629 of 1630 was een arts uit Den Haag en fel tegenstander van Descartes. Als vele geleerden in die tijd hield hij zich ook bezig met het vraagstuk der alchemie. Hij schreef tal van medische, alchemistische en filosofische werken, maar beroemd en berucht werd hij door het verhaal dat hij daadwerkelijk op Alchemistische wijze de verandering van lood in goud zou hebben uitgevoerd.
Van zijn hand verschenen o.a.  Gouden Kalf, waar in aangetoond wordt hoe door middel van den philosophischen steen het lood in goud is veranderd (verschillende herdrukken. o.a.  Amsterdam 1749), helvetius2.jpgDe Alchymia opuscula complura vel lapide philosophorum (1650), en: Vitellus aureus, quem mundus adorat et orat, in quo tractatur de rarissimo naturae miraculo transmutandi metalla, nempe quomodo tota plumbi substantia, vel intra momentum ex quavis minima lapidis veri philosophici particula in aurun obryzum commutata fuerit Hagae Comitis. (Amsterdam 1667).

Het boek
De Urims en Thumims Edel-Gesteentens, Vyer- en Licht-Gesichte, of Ooge-Bril bevat een Hyeroglyphische verklaring (= een verklaring in universele spraak) van Johannis Apocalyptiae Theo-logiae, Het behandelt onderwerpen zoals (in deel IX): “Hoe dat de verborgene wijsheid in ’t getal 666, als zijnde het Getal van den name des Beestes, niet met Ziffer-letters, noch lettersziffers, maar zijnde een Getal  eens Menscher, alleen door overlegginge van ymand, die het Verstand heeft, moet uit-gevonden worden.”

De drukker
Harmanus Groenhout drukte vooral pamfletten. Hij was actief van 1688 tot en met 1696.

(tekst persbericht De Slegte 28 april 2009)



Leave a Response