Kadotip: ‘Beeldschone boeken – De Middeleeuwen in goud en inkt’
Beeldschone Boeken – De Middeleeuwen in goud en inkt werd uitgegeven bij de gelijknamige tentoonstelling in Museum Catherijneconvent in Utrecht, in de zomer van 2009.
Het boek gaat over de middeleeuwse handschriften en vroege drukken die in Utrecht werden vervaardigd in de periode van het jaar 1000 tot 1500.
“Wat een prachtig boek”, is de eerste gedachte bij het doorbladeren van deze uitgave. Uitbundig geïllustreerd met voorbeeldpagina’s en details uit middeleeuwse getijden- en gebedenboeken. Schitterende miniaturen en versierde initialen worden afgewisseld met mooie voorbeelden van boekbanden en details van manuscripten. Bij de afbeeldingen staat een korte toelichting en een bronvermelding.
Ook schitterend zijn de grote foto’s, detailopnamen over twee pagina’s, bij het begin van elk hoofdstuk.
Thema’s
Het boek is verdeeld in vier thema’s. Het begint met ‘Handgeschreven. Monniken aan het werk’ waarin de vroege geschiedenis van Utrecht als bisschopsstad wordt beschreven en waar gekeken wordt naar de eerste boeken waarvan zeker is dat zij uit Utrecht afkomstig zijn.
Vanaf de veertiende eeuw ontstaat een soort logo, waardoor Utrechtse produkties zeer herkenbaar worden. Het Utrechtse draakje, een met rode of blauwe inkt getekend ‘penwerkelement’, vaak afgebeeld in initialen.
Vanaf de sober uitgevoerde manuscripten uit de beginperiode, werden in latere tijd de boeken luxueuzer uitgevoerd met miniaturen en randschilderingen.
In het tweede thema ‘Handgemaakt. Ambachtslieden aan het werk’ wordt de arbeidsintensieve en kostbare productie van de manuscripten behandeld.
Het werk van de miniaturisten komt in het derde thema aan de orde. Vooral in de vijftiende eeuw nam de populariteit en productie van deze vaak prachtig verluchte boeken enorm toe. Naast adel en geestelijkheid konden ook burgers deze kostbare boeken aanschaffen, vooral getijdenboeken waren populair.
In het laatste thema ‘Handgedrukt. Boekdrukkers aan het werk’ wordt ingegaan op de gebruikte technieken bij het drukken van boeken. De eerste drukkers verschenen in Utrecht rond 1470. Van slechts één drukker uit deze beginperiode is wat meer bekend. Johan Veldener, die uit Leuven kwam, vestigde zich in 1477 in Utrecht.
Politieke onrust kenmerkte het laatste deel van de vijftiende eeuw. Het was de eindfase van de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Deze onrust was de oorzaak dat, met vele inwoners van de stad, ook Van Veldener vertrok uit Utrecht in 1481. De Utrechtse boekproduktie kwam tot een einde en pas in 1514 zou zich weer een boekdrukker in Utrecht vestigen.
Boek
Het boek sluit af met een samenvatting in het Engels, een bibliografie, een register en een verklarende woordenlijst. Hoewel aan het boek zeven verschillende auteurs hebben bijgedragen, vind ik het een zeer leesbaar en toegankelijk geheel. Een prachtig boek om kado te geven of te krijgen.
Beeldschone Boeken is uitgegeven bij Waanders, hardcover met stofomslag, 160 pagina’s met ca. 150 kleurenafbeeldingen, isbn 978 90 400 8581 9, verkoopprijs € 29,95.
hello, can you put also an picture of the letter W in this style? i would be really happy if that happened.
love you
xxx evangeline
hi hi – it is hard to find a letter “W” in old manuscripts because that letter does not exist in Latin. A little lesson…
“The letter w does not occur in Latin and is not part of the ancient Latin alphabet. It is a letter which appears from Germanic languages, including Old English. It can therefore sometimes appear in Latin documents in personal or place names, and in the occasionally interpolated vernacular word or phrase. In English particularly, it may be given an extravagant treatment, almost in celebration of its unique status. While it most commonly appears at the beginning of a name, and might be regarded as a capital, the same enlarged form appears in the middle of a word, which looks quite peculiar at times. ”
Read more?
http://medievalwriting.50megs.com/scripts/letters/historyw.htm